Diante das presións avanzadas por Trump para que Groenlandia pase a ser controlada pola superpotencia norteamericana (mesmo cunha oferta de inclusión como novo Estado federado naquela Unión), convén lembrar que chove sobre mollado. Pero sobre o actual encaixe xeo estratéxico de Groenlandia cómpre sinalar a xigantesca dimensión territorial e dos seus recursos minerais, enerxéticos ou pesqueiros, así como a súa posición crucial nas novas rutas marítimas do Ártico e nas comunicacións globais.
Que fai un partido federal nun país autonómico?
Despois do recente pacto de Goberno para a Generalitat de Catalunya entre o PSC e ERC, tiña un especial interese en comprobar se a folla de ruta definida polo PSOE no seu Congreso do pasado mes de decembro abre un marco claro de posibilidades para o encaixe de financiamento acordado. Entre tres opcións posibles: reforzar o marco autonómico actual, deseñar unha federalización do mesmo ou -como queren ERC e Junts- emular o sistema de concerto vasco o máximo posible.
En liña co suposto liderado de Galicia en crecemento económico durante 2024, a Xunta impulsa a idea dun balance moi positivo do emprego no mesmo ano. As cifras, pola contra, permiten chegar a unha conclusión matizada: Galicia é cuarta pola cola en España en novos cotizantes.
É innegable -véxanse senón as cadeiras xiratorias- a influencia das empresas enerxéticas sobre os Gobernos da Moncloa. As grandes empresas do sector contan moito en Euskadi e en Catalunya e son quen de facer que PNV ou Junts tapen o nariz e voten contra do imposto eléctrico xunto cos que din querer ilegalizalos (Vox). Practican o patriotismo eléctrico “a la madrileña”: os ricos non pagan impostos. E súmanse ao PP.
Nos últimos corenta e cinco anos Galicia pasou de ter nove de cada cen ocupados pasamos a ter só apenas cinco. Unha caída de case o 50%. Se mantivésemos o peso no total da ocupación do Reino de España precisariamos ter novecentos mil ocupados máis, e superar así os dous millóns.
Moito se fala ultimamente sobre se os ingresos fiscais derivados da súa riqueza (PIB) deberan quedar en cada nacionalidade ou rexión do reino de España. E tamén que a orde ou ranking do PIB non debera verse alterado pola intervención pública. Do que non se fala tanto é de que esas caixas estancas e esa xerarquía depende doutras caixas que están abertas de todo, e de outras xerarquías invertidas.
Estamos diante dunha obra colectiva relevante e moi oportuna. Cun norte claro: superar o esquecemento do mar nas análises e relatos sobre Galicia. Porque ao tentar facelo polo miúdo ao longo na nosa historia, como se comproba nos capítulos deste libro, veremos “que...
Este conto da leiteira eólica ten un resumo doado: dos 7000 MW eólicos cos que contarían a medio prazo as empresas xeradoras localizadas en Galicia, máis da metade poderían papalos Alcoa e Maerks. Dúas bestas éolicas.
Os últimos datos provinciais anuais do volume exportado dende Galicia fóra de España que ofrece o Instituto Galego de Estatística (IGE) sitúan as dúas provincias atlánticas en posición moi destacada. Pero se nesas dúas provincias descontamos e separamos dous sectores determinantes (o de confección na Coruña e o de automoción en Pontevedra) a distribución modifícase de xeito radical ao considerar estas dúas novas “provincias” exportadoras. Algo que é ao tempo un éxito e unha debilidade da nosa economía: o feito de que a metade das nosas exportacións dependan de dúas actividades.
Para Galicia: confederación só fiscal ou total?
O actual Reino de España é un Estado plurinacional que pasou de estar completamente centralizado no eido fiscal e do gasto público a unha moi particular estrutura autonómica. Mentres que nos recursos produtivos (por caso humanos, enerxéticos e mercados que aquí revisarei) segue funcionando como unha formación social capitalista unitaria.
