Lingua sen redes
Agora que no rural podemos gozar de conexións fixas de fibra óptica e de conexións móbiles 5G, resulta evidente que deixamos caer no camiño algo tan importante como é a nosa lingua.
É a inmigración o novo elefante na cacharrería da lingua galega?
Os estudos sobre lingua e sociedade abondan en metáforas, e o mesmo ocorre coas análises do fenómeno migratorio: nos primeiros, a morte da lingua, a mala saúde do galego, a guerra polo territorio lingüístico; nos segundos, a invasión migratoria, as series de metáforas acuáticas detectadas por Teun van Dijk nos 90 na prensa dos Países Baixos: o dique, o encoro, a inundación, tan eficaces e sensibles nun territorio gañado ás augas como o holandés.
O portugués non é lingua estranxeira
A Xunta teima no ensino da lingua irmá como se fora urdú. É un erro grave, porque rexeita un argumento de peso para valorizar o galego e evitarmos que vaia esmorecendo: é unha lingua internacional que permite comunicarse con 300 millóns de persoas.
O galego non remonta
A “Enquisa estrutural a fogares. Coñecemento e uso do galego” deixa un dato alarmante: no seu día a día, o 52,94% da poboación fala exclusiva ou maioritariamente castelán. A situación empeora na franxa de 5 a 14 anos, onde o 32,44% non sabe falar -pouco ou nada- a lingua de Galicia. É difícil adiviñar o futuro do galego, pero pódese facer unha previsión razoábel atendendo á evolución histórica destas cifras. E non é boa.
Achegas para un diagnóstico: a desgaleguización da infancia
O Instituto Galego de Estatística acaba de facer públicos os datos de coñecemento e uso do galego correspondentes a 2023, que confirman o que sucesivas investigacións sociolingüísticas viñeron adiantando e que calquera podería intuír a simple vista: asistimos a unha agudización do proceso de substitución lingüística que compromete seriamente a vitalidade da nosa lingua.
Lingua, ensino, sociedade: a conquista do propio
Nos primeiros anos da democracia, o feito de que o galego comezase a estudarse como materia, aínda que fose unhas poucas e reducidas horas á semana, constituía un éxito, e o avance cara ao seu uso viviuse coma un auténtico triunfo. Porén, non se prestou atención a outros ámbitos que estaban a experimentar importantes retrocesos. Confiábase en que a conquista dos espazos cultos da administración e o ensino actuasen como un eficaz dique de contención. Mais a realidade era ben distinta.
O galego virtual
Habitamos a sociedade da información. As TIC (Tecnoloxías da Información e a Comunicación) xogan un papel tan relevante nas nosas vidas que seriamos incapaces de manter os nosos hábitos se mañá desaparecesen. Internet, impensábel un século atrás, é inseparábel agora de nós. Incluso o seu alcance e importancia eran dificilmente medíbeis hai apenas tres décadas. Esta nova realidade muda tamén o escenario para o galego.
