Falar de guerra non é fácil. Non debería selo. Atopar as palabras para describila, atender a todos os factores, non deixar a ninguén fóra. Non é fácil. Non debería selo. E é que o relato da violencia necesariamente é difícil, pola aproximación á dor, ás vítimas, á inxustiza e á impotencia de só poder facer iso, escribir. E neste exercicio de escribir, incorporar a perspectiva de xénero aumenta a dificultade, porque supón tomar conciencia das violencias específicas que sofren as mulleres nun contexto de guerra, e achegarse a esa realidade desde o feminismo implica ademais recoñecer os danos polo feito de ser muller, uns danos que non son exclusivos da guerra, senón que se enmarcan nela, que se deron previamente en tantos outros espazos e que constitúen o contínuum da violencia contra as mulleres.
Pero incorporar esta mirada non é só nomealas, non debería selo. Porque o que non se nomea non existe, certo. Porén, a forma na que se nomea tamén condiciona a existencia deses suxeitos. E nomear sen politizar, sen recoñecer máis aspectos que a súa única condición de muller vítima, perpetúa unha imaxe da muller como obxecto que protexer e non como suxeito con axencia e capacidade política de transformación.
Estes meses, coa indicible violencia que está a sufrir o pobo gazatí, os esforzos por describir unha situación tan dolorosa deben ser grandes, por todo o mencionado anteriormente. Con todo, en moitos titulares vimos “morreron tanto número de mulleresenenos” ––sí, xunto, como unha categoría pechada, tal e como critica Cynthia Enloe–– desposuíndo así as mulleres gazatís da súa capacidade política e de sostemento da vida e da resistencia en Gaza. E é certo que, desde o 7 de outubro, o número de mortes de mulleres e nenos/as foi moi superior ao de homes, invertendo as tendencias anteriores. Tal como recolle a ONU, actualmente o 70% dos asasinatos son de mulleres e nenos/as. E estas cifras, de feito, son as que permitiron, entre outras, argumentar a denuncia de Xenocidio por Sudáfrica ante a Corte Internacional de Xustiza, en tanto que a morte intencionada de mulleres e da infancia gazatí pode ser obxectivo de diminución da poboación actual e das posibilidades de crecemento de novas xeracións. Con todo, é un relato complexo, o de ofrecer unha representación das mulleres na guerra que non as infantilice, que as recoñeza como suxeitas políticas e con capacidade de incidencia no contexto armado e, ao mesmo tempo, non invisibilice as violencias especificas que sofren polo feito de ser mulleres. Deben ser relatos compatibles, han de selo, porque as guerras son complexas e o seu relato serao necesariamente, e porque as mulleres móvense nesa complexidade tratando de resistir, de facer política, de soster a vida e de sobrevivir ás violencias, todas.
E, neste exercicio de recoñecemento ás mulleres palestinas, nomeámolas, como activistas e como parte da resistencia: Lama Canan, Raghad Alfanni, Abeer Ao-Batma, Bisan Ao-Mabhuh, Fatheya Saleh, Irada Zaneen, Ahed Tamimi, Hanan Ashrawi, Rula Abu Duhou e tantas outras, que son e están na loita pola liberdade do pobo palestino.
