Anda, Diana de Diana Niepce, con Bartosz Ostrowski e Joãozinho da Costa é un dos espectáculos máis fortes que teño visto, en canto ao impacto emocional. Diana Niepce é unha bailarina e coreógrafa que, tras un accidente ao caer dun trapecio, sufriu unha lesión medular. En Anda, Diana forma un trío cun bailarín negro e outro loiro, nun xogo de contrastes no que o volume dos seus corpos, homes altos e grandes, fronte ao seu, pequeno e delgado, xera unha tensión magnética.
A peza está formada maioritariamente por distintos e fermosos “portés” nos que manipulan o seu corpo. Neste xogo de contrastes, ela é a que parece ter o aspecto máis expresivo e humano, fronte ao deles, que permanece nunha severa neutralidade. A extrema fraxilidade do corpo e dos movementos de Diana contrasta coa enorme corporeidade dos dous bailaríns, aínda que a presenza máis enorme acabe sendo a dela.
Non hai humor en ningún momento, non hai concesión á comedia nin á alegría. A música e os silencios están cheos de atención tensa, que para min é angustiosa, porque se sente unha fraxilidade que vai máis alá do humano no seu aspecto habitual. A enerxía, a ilusión, a vontade, todo o que pode constituír o ser vive nun estar débil e quebradizo. Porén, trátase dunha enerxía e vontade titánicas e heroicas.
É inevitable pensar que boa parte da impresión que produce este Anda, Diana vén do feito, difícil de crer, de que vemos bailar a un artista que espertou tetrapléxica tras unha caída. Pero este pensamento débese ao prexuízo que establece a normatividade dos corpos e a súa psicomotricidade, considerados axeitados e aceptados para a danza e mesmo para a vida. Corpos e psicomotricidades que, porén, sempre acaban por levarnos aos mesmos
lugares. Isto non ocorre coa obra de Diana Niepce, como tampouco ocorreu coas obras que vin de Raimund Hoghe [Wuppertal, 1949 – Düsseldorf, 2021] (xornalista e, máis tarde, dramaturgo de Pina Bausch, nos anos 80, despois coreógrafo e bailarín, nacida coa columna vertebral deformada), ou coas creadas por coreógrafos de recoñecido prestixio xunto ao elenco da compañía portuguesa Dançado com a Diferença.
Creo que, ademais da concentración xerada polo trío que actúa en Anda, Diana, a gran impresión que causou tamén ten moito que ver co feito de que Diana non está a realizar unha coreografía feita por outra artista para ela, senón que actúa nunha obra de creación propia, que casa unha necesidade existencial e humana cunha necesidade artística.
Anda, Diana podería ser unha historia da caída, unha metáfora de todas as nosas caídas. Nela pódese sentir a dependencia desta muller que ten que andar, que quere andar, e que tamén é a nosa dependencia.
Pódese sentir o risco dunha beleza coreográfica na que Diana flota na vertical e polo ar, susceptible doutra caída, só apoiada no pescozo, nun ombreiro, enganchada por un antebrazo ou nunha soa parte do corpo dos bailaríns, ou suxeitada entre eles pola presión dos corpos. Tamén podemos mirar abraiados o trazo que deseñan as súas costas contra a parede negra cando, movida polos bailaríns, danza con ese plano vertical. Un trazo que debuxa a caligrafía do misterio máis humano: cando hai vida hai movemento e pode haber danza.
Anda, Diana
Dirección artística: Diana Niepce
Interpretación: Diana Niepce, Bartosz Ostrowski e Joãozinho da Costa
Apoio á Dramaturxia: Rui Catalão. Deseño de iluminación: Carlos Ramos. Operación de luz: Pedro Noronha. Son: Gonçalo Alegria. Vestiario: Silvana Ivaldi. Fotografía: Alípio Padilha. Produción: Produção d’Fusão. Coprodución: TBA – Teatro do Bairro Alto.
Residencia de coprodución: O Espaço do Tempo
Estrea no 13 GUIdance de Guimarães. Black Box do Centro Internacional das Artes José Guimarães, 10 de fevereiro de 2024.
