Domingo 4, Xuño 2023
HomeCulturaPOESÍA NA ÉPOCA DA REPRODUCIBILIDADE DIXITAL

POESÍA NA ÉPOCA DA REPRODUCIBILIDADE DIXITAL

POESÍA
Parra, Celia. Pantallas. Editorial Galaxia, 2018

 

por Marco Paone

Celia Parra coñece moi ben o medio no que escribe —a poesía— e os medios sobre os que escribe, os soportes dixitais e o mundo audiovisual. Coñéceos tan ben que desenvolve unha reflexión en versos que parece ampliar os postulados de Walter Benjamin no seu famoso ensaio de 1936: no mundo contemporáneo, a poesía da autora ourensá atravesa as pantallas e desafía a súa aura recargable que ilumina constantemente os espazos íntimos e exteriores da vida cotiá e que converte calquera suxeito nun obxecto perennemente instantáneo, “agora que a memoria é sempre / externa” (39).

Na dialéctica entre antes e agora, entre poema e pantalla, a diferenza está na capacidade de probar sensacións físicas e de saber manter a memoria. Daquela, a historia é un “longo Canto” e a experiencia do papel do libro “aínda nos alimenta”, mentres que o eu alimenta a súa propia imaxe nas pantallas e simultaneamente os “ollos nas mans / para que o desexo poida lambelo todo” (87). A ferida xa non pode cicatrizar, parece suxerir a autora, necesita manter a fenda aberta das redes sociais, nun eterno download e upload que regula os equilibrios entre a autoestima e aprobación pública.

Ao longo do libro, dividido en tres partes (“Mundo. Cartografía do reflexo”, “Os antigos. Fragmentos dun diario atopado”, “Desexo. Saciar a luz”), a poeta amosa olladas prismáticas sobre a rutina e sobre a vivencia dos momentos extraordinarios da vida humana: a inmersión nunha nova natureza dixital e tecnolóxica e un novo xeito de contemplala. “A fotosíntese é iso / medrarnos en imaxe” (85), afirma Celia Parra. O tema do espello, evidente dende as epígrafes iniciais, presenta outra cuestión, a relación entre realidade e ficción, imaxes reais e creación de simulacros. Deste xeito, as referencias á natureza biolóxica percíbense como momentos de nostalxia pola perda da unicidade de calquera experiencia, especialmente estética, e pola perda do control sobre o tempo como medida humana. Estas son características das que podían gozar “os antigos”  fronte á nova “estirpe hexadecimal” que xa no berce anda perseguida polas pantallas, medra con elas e na súa “textura líquida” (43).

Perfecta síntese deste proceso é a gravación emotiva do amor a través dunha mensaxe vocal, que termina nuns versos entre os máis logrados desta escolma:  “A curva máis fermosa, / a parábola desa vogal que docemente arrastra / ao final de palabra / ao final da frase / como folla que cae da árbore / e planea / ata bicar o chan” (69).

A de Celia Parra non é unha crítica desapiadada aos hábitos do mundo actual, máis ben unha constatación dos seus mecanismos. Ela —que leva investigando e traballando cos medios audiovisuais e mesmo creando videopoesía e dirixindo un fermoso proxecto como é Versogramas— analízao dende a beira poética, xustamente para sobrevivir a “tiranía do píxel” e ao paso da efemeridade do tempo. De feito, nesta meseta dixital a poesía segue sendo un intersticio que ten a virtude de contar os silencios e, parafraseando os versos da poeta, de falarnos aínda de códecs que non coñecemos.