Hai unha anécdota frutífera que vencella propiedades da auga cos procesos de aprendizaxe e descubrimento e, tamén, coa humildade requirida ante a Natureza. É a historia que nos levou ao coñecido como ‘efecto Mpemba’. Foi na década do 1960 cando o profesor de Física Denis Osborne chegou ao University College da capital de Tanzania. Nunha serie de conferencias por centros de ensino do país, no Mkwawa High School un alumno, con experiencia na fabricación de xeados, preguntou como é posíbel que cos mesmos volumes de auga, unha a 35ºC e outra a 100ºC, a segunda conxele antes? O seu nome era Erasto Mpemba. Perplexo, Osborne esquivou a pregunta pero prometeu investigar.
Ciencia e tecnoloxía
Recoñecemento facial automático para usos policiais: fiable e neutral?
Algúns dos teóricos avances en seguridade en internet poden bater de fronte con dereitos establecidos. Aquela pertinente pregunta sobre quen vixía os vixiantes cobra unha nova dimensión cando o vixiante nin sequera é unha mente humana. Os algoritmos de recoñecemento facial actúan cun claro nesgo de confirmación que converte en sospeitosos a determinados grupos humanos identificados como delincuentes por natureza co perigoso aval da aséptica máquina.
As ameazas na rede e a resposta controladora dos Estados
A ciberdelincuencia medra ano a ano baixo formas diversas. É unha realidade que ten provocado cambios na forma de actuar das forzas de seguridade, pero tamén unha lóxica inquedanza cidadán ante o delito e ante os excesos que poidan aparecer no combate contra este. O profesor Virxilio Rodríguez Silva, do Máster sobre Ciberseguridade da Universidade de Vigo, achégannos as súas reflexións sobre esta nova realidade.
Límites planetarios e (de)crecemento
Desde o primeiro berro de alerta co informe do Club de Roma en 1972, un reconto actualizado dos datos que se veñen amoreando sobre o impacto da acción humana sobre o noso planeta non deixa resultados tranquilizadores.
O paradoxo de Parrondo e a pandemia
Unha senlleira contribución científica española, o paradoxo de Parrondo, aplicada á teoría de xogos, achega chaves gañadoras a partir da combinación adecuada de xogos perdedores, facendo honor á premisa de que unha totalidade é maior e mellor que a suma das partes.
Química orgánica, metano, metanol e outras circunstancias
Seguro que átomos de carbono agora presentes nas nosas células, nun futuro, acabarán formando moléculas de gas metano, principal compoñente do biogás e do perigoso grisú, temido nas minas de carbón; presente, tamén, nas flatulencias dos animais, no gas dos pantanos e no permafrost polar que, ao fundirse, libera este gas que promove o aumento do efecto invernadoiro e á crise climática que tal incremento supón.
Sonia Villapol: “Os síntomas máis comúns da Covid son neurolóxicos”
A neurocientífica galega Sonia Villapol Salgado (A Pastoriza, 1977) formou parte dun equipo de investigadores internacionais que traballou na descuberta dos efectos dañinos da Covid nas persoas que a padeceron e padecen, e moi especialmente dos que é quen de producir no cerebro e no sistema nervioso das persoas. Esta entrevista ten nas consecuencias neurolóxicas da Covid-19 o principal tema de conversa, partindo do que ela mesma describe e argumenta no libro Consciencia que viña de publicarlle a editorial Xerais.
Entrevista con Fernando Broncano, profesor de Filosofía da Ciencia
Fernando Broncano é profesor de Lóxica e Filosofía da Ciencia na Univeresidade Carlos III de Madrid. Os seus traballos xiran arredor dos problemas de racionalidade nas súas dimensións tanto teóricas, epistémicas como prácticas, con especial atención ás implicacións con respecto aos novos avances tecnolóxicos.
O estatuto da verdade nas ciencias sociais. Entre o cientifismo e o todo vale
A aparición de informacións sobre prácticas fraudulentas entre científicos de prestixio, entre eles varios vinculados a universidades españolas, que aceptaban figurar como docentes en universidades de Arabia Saudí para así mellorar a súa situación no rankin de Shangai, ou outros que asinaban artigos científicos nos que existen sospeitas de que non participaban senón que se limitaban a cobrar, cuestionan os criterios que a ciencia vén utilizando para avaliar as novas contribucións.
A nosa situación no Universo
O chamado Gran Debate entre astrofísicos en 1920 constituiu un momento histórico fundamental no desenvolvemento da concepción do universo tal e como hoxe o coñecemos. Lembrámolo neste artigo.