A semana péchase cos fastos das Letras Galegas, que na súa actual configuración teñen moito de honras funerarias. Luísa Villalta, de quen vimos de rescatar un texto inédito, foi a homenaxeada este ano. Unha voz poética, literaria, fóra de toda dúbida e capaz dos máis variados rexistros e experimentos. Unha fábula marabillosa agarda polo lector que abra ‘As chaves do tempo’, alén do perenne cultivo da lírica que parece definir a literatura galega.
Na Coruña, a Real Academia honrou a Luísa Villalta cun pleno extraordinario onde interviñeron Ana Romaní, Margarita Ledo, Euloxio R. Ruibal e o presidente da institución, Víctor Freixanes. Ledo definiu adecuadamente a Villalta como unha das figuras “máis complexas, atraentes e representativas da fin do s XX en Galiza”.
Un anaco antes, no Teatro Colón da Coruña, a Xunta celebrara o seu acto de homenaxe. Alá, o presidentea autonómico, Alfonso Rueda, sumou a Villalta para a súa causa do sentidiño e acabou derivando, como boa parte dos discursos sobre o galego dende a institucionalidade, cara a a unha sorte de excusatio non petita. Falar do galego obrígaos a falar tamén do castelán, a encher a retórica de chamamentos á inexistencia dun inimigo, dun rival, nesta convivencia harmónica na fisterra. É curioso que, ao revés, nunca se prevea unha desculpa cara ao resto de idiomas cando o protagonista da festa é o castelán. Corenta anos despois e o galego derivou cara aos incómodos andares do “si pero”. Celebramos o galego pero amamos o castelán. E logo non se pode amar o chinés, o árabe, o francés ou o noruegués dende o galego? Ou, simplemente, non se pode falar de galego en exclusiva, sen necesitar contrapolo a ningún outro idioma do ancho ou próximo mundo?
Este venres feriado en Galicia acolleu novamente unha manifestación en defensa do idioma, non especialmente numerosa. Uns cantos milleiros de persoas chegaron até a compostelá Praza da Quintana para reclamar un futuro para o idioma, afectado cronicamente dunha continua perda de falantes entre as xeracións máis novas que nin corenta anos de autogoberno deron, de momento cambiado.
De mobilizacións toca tamén falar ollando para as universidades. Aínda que con demora fronte a outros puntos de Europa e dos Estados Unidos, as acampadas en solidariedade con Palestina chegaron aos campus de Compostela e a Coruña. Está por ver a resistencia e persistencia no tempo das iniciativas nestas complicadas datas de final do curso.
Non nos movemos moito da cidade herculina. Esta foi tamén a semana en que o Deportivo volveu á Segunda división e ao fútbol profesional. A alegría ateigou a Coruña e rebordou polo país. Porén, axiña deu paso á sorpresa na afección cando o club se negou a visitar a Casa do Concello en María Pita polas diferenzas coa Administración local, nomeadamente arredor do convenio de usos do estadio de Riazor. Tras un par de días onde as declaracións cruzadas se sucederon, asinouse a paz cun acordo para a renovación do convenio vixente sen lle tocar unha coma. Polo medio, o club tivo que ceder ante o Concello e aceptar a prórroga do actual convenio outros 25 anos no canto dun novo de 40, ademais de renunciar á explotación económica do estadio alén da actividade deportiva. Unha importante vitoria do Concello ante un club que sorprendeu coa súa falta de institucionalidade do pasado luns.
A semana deixou outras boas novas. Óscar Puente, unha das figuras con máis proxección mediática do Goberno Sánchez, ministro de Transporte, veu a Galicia na viaxe de presentación dos Talgo Avril que tanto se fixeron esperar. O ministro vén coa boa nova de que as viaxes a Madrid desde a Coruña e Vigo durarán pouco máis de tres horas, e apenas dúas dende Ourense. A viaxe comezou en Madrid co ministro e a alcaldesa coruñesa, Inés Rey, e continuou dende Compostela con Alfonso Rueda e Diego Calvo. Unha viaxe compartida, mesmo alegre e cordial segundo din as fontes, que contrasta moito co clima político e que acaso contribúa a reforzar esa imaxe da Galicia máxica e bretemosa onde a camaradería pode nacer entre os diferentes arredor do milagre do tren que xa cantou Curros Enríquez. Se ben é certo que, para un servidor, a estampa máis ben recorda á inquietante premisa de ‘Estraños nun tren’ e podería precipitarse en calquera intre cara ao xénero negro.
